برای بسیاری از افراد پس از آن‌که برای یک آگهی استخدام اقدام کرده و مرحله اول را قبول شده‌اند، دغدغه‌ اصلی مصاحبه کاری است. نگرانی بابت روند مصاحبه و این‌که چطور بتوانند به بهترین شکل ممکن جلسه مصاحبه را به پایان برسانند. آیا باید تکنیک خاصی برای مصاحبه کاری بلد باشیم تا موفقیت ما را تضمین کند؟ چه سوالاتی در جلسه مصاحبه پرسیده می شود؟

مصاحبه‌ شغلی و کاری بسته به فرهنگ سازمانی شرکت‌ها متفاوت است، اما با این حال یک قاعده کلی بر تمامی مصاحبه‌ها حاکم است. در همین راستا روش‌هایی هست که با کمک آن‌ها می‌توان عملکرد خوبی در جلسات مصاحبه استخدامی داشت. با ما همراه باشید تا نکات مهم پیرامون مصاحبه کاری و موفقیت در ان را بررسی کنیم.

فهرست مطالب

مصاحبه کاری چیست؟

هدف از جلسه مصاحبه کاری استخدام نیرو است و نتیجه مصاحبه استخدامی منجر به گزینش از میان متقاضیان خواهد شد. به بیان ساده مصاحبه کاری و یا مصاحبه استخدامی، یک جلسه میان کارفرما و متقاضیان شغلی در یک سازمان است. که در این جلسه با گفت‌و گو برخی از مهارت‌های متقاضی شغل محک زده می‌شود. روند مصاحبه استخدامی، از جمله این که چند نفر مصاحبه‌کننده در جلسه حضور داشته باشند، چند جلسه مصاحبه باید برگزار شود و مصاحبه‌کنندگان چه سمتی در سازمان داشته باشند، همگی به موقعیت شغلی متقاضی کار و ساختار سازمانی بستگی داد. 

عموما در تمامی سازمان‌ها، هماهنگی و برگزاری جلسات مصاحبه کاری به عهده واحد منابع انسانی سازمان است. جلسه مصاحبه در واقع یک جلسه ارزیابی دوطرفه است؛ چرا که در طول جلسه و حین گفت‌و گو، شخص متقاضی می‌تواند به بررسی شرایط و مزایا و معایب شغلی و همچنین شرایط و عملکرد سازمان بپردازد.

اهمیت مصاحبه کاری و استخدامی

اگرچه بسیاری از افراد تصور می‌کنند که جلسه مصاحبه استخدامی فقط برای شخص متقاضی کار اهمیت دارد، اما باید بدانید که این چنین نیست. هر سازمان و شرکتی باید نیرویی ماهر را استخدام کند، نیرویی که ضمن ان که انگیزه خوبی برای تلاش و پیشرفت دارد برای ارتقای دانش خود مشتاق است و با اشتیاق به آموزش سازمانی که از سمت مدیریت منابع انسانی ارائه می‌شود شرکت می‌کند. فرد متقاضی باید انگیزه کار کردن داشته باشد و علاوه بر داشتن دانش و مهارت شغلی، دارای مهارت‌های ارتباط و همکاری با سایر اعضا باشد. فرد متقاضی باید همچنین از نظر شخصیت و ارزش‌ها با فرهنگ سازمانی تناسب داشته باشد و در جهت رشد و پیشبرد اهداف سازمان موثر واقع باشد.

در چنین حالتی علاوه بر افزایش راندمان کار سازمان، مدیریت نیرو و مدیریت هزینه‌های سازمان نیز به مراتب بهتر و سهل‌تر انجام می‌شود. در واقع چنین نیروی کاری، برای شرکت و سازمان ارزش افزوده ایجاد می‌کند تا شرکت همواره در جهت سودآوری باشد، از این رو مصاحبه شعلی یک فرصت خوب است تا کارفرما در تایم مصاحبه، فرد متقاضی را ارزیابی کند و در نهایت بتواند بهترین فرد را انتخاب کند.
از سوی دیگر فرد متقاضی باید بتواند ضمن کنترل استرس خود در طول جلسه، به سوال های مصاحبه کننده بهترین پاسخ را بدهد.  همچنین باید بتوانند در تایم مصاحبه کاری مهارت و تخصص خود را نشان دهند. اهمیت مصاحبه استخدامی فرد متقاضی هم به این دلیل است که در صورت استخدام، می‌تواند در محیط مطلوب کار کند و با عضویت در یک تیم و سازمان احساس تعلق و مفید بودن را تجربه کند. 

انواع مصاحبه کاری

یکی از مواردی که می‌تواند موفقیت فرد متقاضی کار را در جلسه مصاحبه شغلی تضمین کند این است که تا حدی با نوع جلسات مصاحب و روند کلی آن آشنا باشد. به همین دلیل قصد داریم در این قسمت به معرفی انواع مصاحبه استخدامی بپردازیم:

• مصاحبه شغلی حضوری

مصاحبه حضوری رایج‌ترین روش است که اکثر شرکت‌ها و سازمان‌ها برای استخدام آن را برگزار می‌کنند. بسته به ساختار سازمان می‌تواند حضور متقاضی در محل شرکت می‌تواند در مصاحبه اول باشد یا پس از یک مصاحبه غیرحضوری، برای مصاحبه‌های دوم و سوم حضور متقاضی در شرکت در نظر گرفته شود. به طور کلی مصاحبه حضوری می‌تواند به سه شکل متفاوت برگزار شود:

1. مصاحبه کاری یک به یک

رایج‌ترین نوع برگزاری مصاحبه شغلی، مصاحبه یک به یک است. در این روش یک نفر مصاحبه‌کننده، با طرح پرسش‌، تخصص، تجربه و مهارت متقاضی را ارزیابی می‌کند و با توجه به این ارزیابی می‌تواند تشخیص دهد که این فرد در جایگاه شغلی مورد نظر سازمان می‌تواند مثمرثمر واقع شود یاخیر.

2. جلسه با چند مصاحبه‌کننده

در این روش چند مصاحبه‌کننده به‌عنوان نماینده بخش‌های مختلف سازمان با متقاضی صحبت می‌کنند. اگر چه این نوع از مصاحبه می‌تواند برای فرد متقاضی شرایط استرس‌زایی را فراهم کند اما می‌تواند نوع خوبی از مصاحبه کاری باشد، چرا که به ‌عنوان مثال نماینده منابع انسانی، تناسب شخصیتی فرد با موقعیت شغلی و فرهنگ سازمانی را ارزیابی می‌کند و نماینده دپارتمان مورد نظر، بررسی تکنیکال و تخصص و مهارت شخص را بر عهده دارد.

3. مصاحبه گروهی

در این مدل مصاحبه چند متقاضی به صورت همزمان با هم مصاحبه می‌شوند. معمولاً در این روش هدف اصلی سنجش تعامل متقاضیان با یکدیگر و رفتارهای تیمی آنان است. در این روش مصاحبه شغلی به طور ویژه مهارت‌های بین فردی، انعطاف‌پذیری، کار تیمی، شخصیت اجتماعی و پتانسیل رهبری افراد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

• مصاحبه آنلاین

پس از پاندمی کرونا و با رواج دورکاری، روش مصاحبه شغلی آنلاین متداول شد. این روش موافقان و مخالفانی هم دارد. موافقان از مزایای روش‌های آنلاین برای صرفه‌جویی در زمان و انرژی می‌گویند و مخالفان معتقدند که در این روش شخصیت اجتماعی فرد متقاضی و بررسی طرز برخورد او به آسانی و به طور دقیق قابل ارزیابی نیست. مصاحبه استخدامی آنلاین عموماً به صورت ویدئوکال و با ابزارهایی مانند اسکایپ یا گوگل‌میت انجام می‌شود.

• مصاحبه تلفنی

معمولا برخی سازمان‌ها برای غربالگری متقاضیان پیش از دعوت برای مصاحبه کاری حضوری، ابتدا یک مصاحبه تلفنی به‌عنوان مصاحبه مقدماتی انجام می‌دهند

نکات مهم در مصاحبه کاری و استخدامی

• داشتن اعتماد به نفس کافی در مصاحبه کاری

قبل از هر چیزی باید مهارت برقراری ارتباط با دیگران را به خوبی بیاموزید تا بتوانید در جلسه مصاحبه کاری، توانایی‌های خود را به بهترین شکل ممکن ارائه دهید. سعی کنید همراه با اعتماد بنفس بالا، آرامش خود را هنگام پاسخ دادن به سوالات حفظ کنید. این امر بیانگر میزان تسلط و حرفه‌ای بودن شما را نشان می‌دهد.

• آراسته و مرتب بودن در مصاحبه شغلی

حضور به موقع در محل مصاحبه کاری نشان دهنده مسئولیت پذیری شماست. سعی کنید با ظاهری آراسته و مرتب در جلسه مصاحبه استخدامی حاضر شوید. نوع پوشش شما نشان شخصیت شماست و به آن توجه می‌کنند. در مصاحبه، به زبان بدن خود در هنگام پاسخ سوالات توجه کنید. مصاحبه کننده‌های حرفه‌ای، به زبان بدن و رفتار شما توجه می‌کنند. همچنین سعی کنید در زمان مصاحبه استخدامی شاداب باشید و پر انرژی پاسخ دهید.

• پیش‌بینی سوالات در مصاحبه استخدامی

شما باید قبل از مصاحبه کاری پیش بینی کنید که از شما چه سوال‌هایی پرسیده می‌شود و خود را آماده کنید.  می‌توانید با یک سرچ کوتاه و مطالعه، تا حدی آشنایی نسبی به دست آورید. همچنین باید بدانید قرار است در کدام بخش از شرکت یا سازمان فعالیت کنید. پس باید اطلاعات کافی از آن شرکت و سازمان را داشته باشید. نکته مهم این است که هرگز در رزومه کاری خود، چیزی جز حقیقت ننویسید. چرا که رزومه شغلی شما و سوابق کاری شما سوال می‌پرسند و همچنین از کار قبلی و مدیر قبلی شما سوال پرسیده می شود. سعی از محل کار قبلی و مدیر قبلی خود بد گویی نکنید.

• از فرد متخصص کمک بگیرید

برای بسیاری از افراد موقعیت شغلی و استخدام فوق العاده‌ای پیش می‌آید که به سرانجام رسیدن ان برا فرد مهم و ضروری است. مثل موقعیت استخدام در یک جایگاه شغلی خوب در یک سازمان دولتی. در چنین مواقعی پیشنهاد می‌کنیم قبل از ان که در جلسه مصاحبه کاری حضور پیدا کنید با یک فرد متخصص در این زمینه مشورت کنید. یک مشاور منابع انسانی با توجه به سابقه‌ی کاری که با سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ داشته است می‌تواند با استفاده از تجربه خود، شما را به بهترین شکل ممکن راهنمایی کند تا بتوانید با اعتماد بنفس و آرامش در جلسه حضور یابید.

بهتر است قبل از مصاحبه کاری این اقدامات را انجام دهید:

  • در مورد شرکت و یا سازمان و بخشی که قرار است در آن مشغول به کار شوید تحقیق کنید. این امر نشان دهنده‌ی اشتیاق شما برای همکاری با ان سازمان است.
  • مواردی که در رزومه کاری خود نوشته‌اید را مرور کنید. تا اگر از ان سوالی شد بتوانید با تسلط کافی جواب دهید.
  • با یک سرچ ساده، می‌توانید نمونه سوالاتی که به صورت مشترک در همه سازمان‌ها به عنوان سوالات مصاحبه شغلی پرسیده می‌شود را بدست آورید با مطالعه این سوالات و مرور ان‌ها، با تسلط و آرامش بیشتری در جلسه حضور پیدا خواهید کرد.
  • در پایان مصاحبه شما به عنوان فردی که قرار است بت مجموعه همکاری داشته باشد، این حق را دارید تا سوالاتی در مورد سازمان و بخش مربط به شغل خود سوالتی بپرسید. حتما از قبل سوالات را اماده کنید تا در جلسه بدانید چه سوالاتی را قرار است بپرسید.
  • با ارامش و اعتماد به نفس بالا در جلسه حضور پیدا کنید. سعی کنید بر زبان بدن خود و حرکات دست، نوع نشستن و… مسلط باشید.
  • لباس مناسب بپوشید. آراستگی و ظاهری رسمی و شیک، نشان دهنده‌ی شخصیت شماست.
  • قبل از روز مصاحبه، موقعیت مکانی محل مصاحبه حضوری را سرچ کنید. مسیر را چک کنید. که روز مصاحبه به موقع بدون استرس و نگرانی در مورد مسیر در جلسه حاضر شوید.

کلام آخر

از ان‌جایی که مصاحبه کاری یکی از دغدغه‌های اصلی افراد برای استخدام است، سعی کردیم در این مطلب با توضیح و بررسی موارد مهم در این حوزه، آشنایی با مهم‌ترین گام در مسیر شغلی افراد را سهل و آسان کنیم. مصاحبه استخدامی هم برای کارفرما و هم برای متقاضی کار مهم است و لازم است هر دو طرف برای برگزاری هرچه بهتر و پر بازده‌تر ان آماده باشند.